Een 113 jaar oude houten kerk in Zweden wordt deze week in zijn geheel verplaatst naar het nieuwe stadscentrum van mijnstad Kiruna. Het gebouw moet 5 kilometer afleggen en de reis duurt naar verwachting twee dagen. Het Nederlandse bedrijf Mammoet helpt bij de verhuizing.

De verplaatsing begint dinsdagochtend met een zegen van hulppredikant Lena Tjärnberg. Als alles volgens plan verloopt, arriveert de kerk woensdagmiddag op de plaats van bestemming.

Het 672 ton wegende pand schuift op trailers met een snelheid van 0,5 kilometer per uur naar zijn nieuwe locatie. Mammoet, gespecialiseerd in zware objecten hijsen en verplaatsen, helpt bij de verhuizing.

Koning Carl Gustaf reist af naar het noorden van het land om het project te aanschouwen. Eurovisie Songfestival-deelnemer van dit jaar KAJ zorgt voor muzikale begeleiding. Publieke omroep SVT zendt de trip integraal uit onder de titel “Verhuizing van de Grote Kerk”.

De kerk opent de deuren opnieuw in 2026. Het project is onderdeel van een dertigjarige operatie om zesduizend mensen en tal van gebouwen te verplaatsen. Een nieuw winkelcentrum en stadhuis staan er al, op een paar kilometer van het oude centrum.

Mijnbouw heeft grond instabiel gemaakt

Reden voor de verhuizing is de ijzerertsmijn van staatsbedrijf LKAB. Het werk van het mijnbedrijf heeft de grond waar de stad op stond instabiel gemaakt. In 2020 veroorzaakte de mijnbouw nog een aardbeving met een magnitude van 4.7.

De mijn is de grootste in zijn soort en levert ongeveer 80 procent van het ijzererts in Europa. LKAB breidt het mijngebied uit en kan zo nog decennia doorgaan met mijnen. Ook zou het bedrijf zeldzame aardmetalen kunnen gaan mijnen. Die zijn nodig voor bijvoorbeeld lasers, smartphones en duurzame technologieën.

‘Mooiste gebouw van Zweden’

Naar verwachting reizen duizenden bezoekers deze week naar de noordelijkste stad van Zweden om de verplaatsing te bekijken. Volgens een peiling van het ministerie van Cultuur wordt de kerk gezien als “het mooiste gebouw dat vóór 1950 is gebouwd”.

De mijn dateert uit 1910. De kerk werd twee jaar later gebouwd als cadeau van mijnwerkers aan de stad. Het ontwerp bevat stijlelementen van de Sami, de inwoners van het gebied.

‘Mijn slokt onze manier van leven op’

De lokale bevolking keurt het mijnbouwproject af. “Dit is gebied van de Sami”, zegt Lars-Marcus Kuhmunen tegen persbureau Reuters. Hij is voorzitter van de lokale gemeenschap. “Dieren graasden hier en rendieren werden hier geboren.”

De Sami vrezen dat de rendieren niet meer met de wisseling van het seizoen naar een andere streek kunnen trekken als de plannen voor een nieuwe mijn doorgaan. Dat zou het hoeden van rendieren “onmogelijk” maken. Kuhmunen: “Vijftig jaar geleden zei mijn overgrootvader dat de mijn onze manier van leven zou opslokken. Hij had gelijk.”