De dood van de 17-jarige Lisa uit Abcoude heeft veel losgemaakt. Op sociale media uiten talloze vrouwen (en een aantal mannen) hun emoties én eigen ervaringen, die allemaal massaal geliket en gedeeld worden. Voor hen staat Lisa symbool voor een patroon van geweld tegen vrouwen dat al te lang genegeerd wordt. “Het idee dat ik in mijn eentje moet fietsen in het donker, ik krijg daar echt een paniekaanval van.”

In de nacht van dinsdag op woensdag werd Lisa rond 04.00 uur ‘s nachts aangevallen op de fiets, tussen Amsterdam en Abcoude. Even daarvoor had ze zelf 112 gebeld omdat ze achtervolgd werd. Haar lichaam werd om 04.15 uur gevonden door agenten. Ze was op gewelddadige wijze om het leven gebracht.

Op de plek langs het fietspad hebben mensen vandaag opnieuw bloemen, knuffels en kaarten in het gras gelegd. De afgelopen dagen was in de Dorpskerk in Abcoude de mogelijkheid om samen te komen en te rouwen. Honderden mensen hebben daar al gebruik van gemaakt.

Verdriet en woede 

Online delen veel vrouwen hun woede en verdriet over de hartverscheurende moorden. “Wij vrouwen zijn gewend om verdrietig te zijn, want dat is veiliger”, zegt Elody op Instagram (zie hieronder). “Maar wanneer worden we eens een keer fucking boos? Want die boosheid, daar zit de echte kracht.”

Ook Ruth ventileert haar boosheid op TikTok: “Voed jullie fucking zonen op, want dit loopt echt volledig uit de hand. Het zijn allemaal mannen.”

Afkomst van de verdachte 

De afgelopen week vonden in Nederland verschillende ernstige gewelds- en zedendelicten plaats tegen vrouwen. Zo werd gisteren een 46-jarige man aangehouden voor een ernstig zedenmisdrijf in Zeist, werd vannacht een 22-jarige man aangehouden voor een ernstig zedendelict aan de Weesperzijde in Amsterdam. Eergisteren werd bekend dat hij ook verdacht wordt van moord dan wel doodslag van de 17-jarige Lisa uit Abcoude. Zij werd deze week op weg naar huis met geweld van het leven beroofd. 

Een arrestatieteam van de politie arresteerde de verdachte gisteren op een locatie van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) in Amsterdam. Het gaat om een asielzoeker wiens nationaliteit niet bekend is gemaakt. Dat de verdachte een asielzoeker is, maakte veel reacties los. Neelus schrijft op TikTok: “Terwijl jullie focussen op de afkomst vergeten jullie de belangrijkste gemene deler: HET ZIJN ALLEMAAL MANNEN.”

Ook Julia snapt niet dat de nadruk ligt op de afkomst van de verdachte. “Als jij de dood van een meisje gebruikt om jouw racistische of je politieke agenda te verspreiden, ben je het zwakste aftreksel van een man wat er is.” Onder de video staat dat ze niet ingaat op valse criminaliteitscijfers. “Geweld tegen vrouwen komt binnen elke laag en elke etniciteit voor.”

@juliavgelder Not all men but always a man. Ik ga NIET in op niet kloppende criminaliteitscijfers. Geweld tegen vrouwen komt binnen elke laag en elke etniciteit voor. #juliavgelder#lisa#moord#femicide#claimdenachtterug#misogyny#herkenbaar#rant#storytime#politiek#feminisme♬ origineel geluid – juliavgelder

Het rode tasje dat Lisa op haar laatste avond droeg, bleef bij veel mensen hangen. “Wat al dagen in mijn hoofd zit, is het rode tasje van Lisa. Heb je een rood tasje? En wil je een statement maken”, vraagt ze haar volgers terwijl ze op het tasje tikt.  

‘Man trok zich op me af’

Veel meisjes en vrouwen delen ook hun eigen gevoelens en ervaringen op sociale media. “Het idee dat ik in mijn eentje moet fietsen in het donker, ik krijg daar echt een paniekaanval van”, zegt Soof op TikTok. “Want ik ben zo bang dat er een man komt.” 

Ze deelt vervolgens hoe een man haar een tijd geleden passeerde, zich omdraaide en zich vervolgens masturbeerde terwijl hij haar aankeek. “Hij liep toen mijn kant op en verdween in de bosjes. Het ging heel snel, en toen rende hij mijn kant op. Ik dacht echt: dit is het laatste moment. Ik ben toen weggefietst als een malle.” Soof dacht in eerste instantie dat de situatie ‘wel meeviel’. “Maar dat viel niet mee. Elke keer als ik daar langsfiets denk ik: straks springt er iemand uit de bosjes met zijn hand in z’n broek.” 

Gwen plaatst een filmpje van hoe ze wordt achtervolgd door acht jongens tijdens het uitlaten van haar hondje. “Die zagen mij en die begonnen te blaffen. Vervolgens merkte ik dat er op zowel mij als mijn hond stenen gegooid werd.” Ze besloot de jongens te confronteren, die haar vervolgens omsingelden en haar met de dood bedreigden. Gwen vluchtte daarna snel naar het kantoor van haar werkgever. “Ze bleken uiteindelijk bewapend te zijn en lieten een spoor van vernieling na: messteken op auto’s en het lekprikken van fietsbanden.” 

Demy legt op haar sociale mediapagina’s uit dat vrouwen vanwege de angst en onveiligheid verschillende maatregelen moeten treffen. “Ik vind het te gek voor woorden dat wij met sleutels tussen onze vingers over straat moeten”, zegt ze. “Dat we achterom moeten kijken en dat we moeten letten op hoe laat we over straat gaan. Het is altijd: had ze maar niet dat moeten dragen, had ze maar niet zo laat over straat moeten gaan, had ze maar niet alleen moeten fietsen.” 

Discussie omdraaien 

Ze wil de discussie liever omdraaien. “Waarom is het nooit: hij had met zijn poten van haar af moeten blijven. Hij had haar niet moeten nafluiten. Hij had haar niet moeten achtervolgen.” 

Schrijver Nienke ‘s Gravemade plaatste na de tragische dood van Lisa (17) een Instagram-post die viraal ging. Ze worstelt met gevoelens wat het meisje anders had kunnen doen, en gedachten zoals ‘Waarom geen taxi?’ en ‘Is het wel slim om alleen op de fiets te stappen?’

Victim blaming na dood Lisa (17): ‘Waarom die focus op het slachtoffer?’

Ook Selma begrijpt helemaal niets van het zogeheten victim blaming, oftewel de schuld neerleggen bij het slachtoffer. “Het enige wat wij voor Lisa nog kunnen doen is om haar dood niet voor niets te laten zijn. En wij moeten als vrouwen én als mannen ervoor zorgen dat alle vrouwen in Nederland veilig thuis kunnen komen. Is dat nou echt zo moeilijk?” 

Verantwoordelijkheid voor mannen 

Presentator Défano Holwijn wil als man vooral de hand in eigen boezem steken. “De man is (helaas) de grootste vijand van de vrouw”, schrijft hij op zijn socials. Hij merkt op dat voornamelijk vrouwen op video’s reageren die gaan over femicide. “Wat ik heel jammer vind, want het is niet hun probleem om alleen te dragen of op te lossen. Het is vooral ons probleem en wij mannen moeten actief bijdragen aan die verandering en verantwoordelijkheid nemen.” 

Hij merkt op dat veel mannen het ‘probleem niet eens erkennen’. “Het zijn niet alle mannen, maar statistisch gezien is het wel heel vaak een man. Niet alle mannen zijn schuldig, maar alle mannen moeten verantwoordelijkheid nemen.”

Deze post van de Speld ging de afgelopen dagen viraal.