Van de coronarellen tot de dood van motoragent Arno de Korte. In zijn tijd als korpschef van de eenheid Rotterdam maakte Fred Westerbeke heel wat mee. In september stapt hij op en wordt hij opgevolgd door Togla Koklu. Hoe kijkt Westerbeke terug op de afgelopen vijf jaar?

Fred Westerbeke was nog maar net aangetreden als politiechef toen corona uitbrak. Een roerige start met veel maatschappelijke onrust, wat leidde tot rellen op de Beijerlandselaan en de Coolsingel. De rellen waren een vroeg dieptepunt in zijn carrière als korpschef.

In de uitzending van In gesprek met blikte Westerbeke vrijdagavond samen met presentator Ruud de Boer terug op de gebeurtenissen in 2021. “Er was zo’n gerichte haat naar agenten, niet alleen om schade toe te brengen maar echt om te kijken of ze agenten om het leven konden brengen. Zo hebben agenten dat ervaren. Dat is ook de reden geweest dat collega’s gericht geschoten hebben.”

Meerdere agenten liepen gehoorschade op, een agent raakte gewond aan zijn been, een ander brak een voet. Twee relschoppers raakten gewond door kogels, meerdere relschoppers raakten vingers kwijt door vuurwerk. “Het ging zo snel, dat was ongekend.”

‘Respect dat ze er de volgende dag weer staan’

Vijf jaar later blijkt de impact nog steeds groot. “Er zijn collega’s die na deze gebeurtenis PTSS hebben opgelopen. Vaak is dat dan wel een optelsom met andere dingen geweest. Zij zijn tot op de dag van vandaag nog met hun herstel bezig.”

Er zijn geen agenten opgestapt na de rellen, zegt Westerbeke. “De meeste collega’s zijn aan het eind van de dienst ook weer trots dat ze de orde hebben teruggebracht, en dat er een flink aantal aanhoudingen zijn geweest. Daar heb ik zoveel respect voor gekregen deze jaren: dat ze er de volgende dag weer staan.”

Verdraagzaamheid

Sinds corona is er wel iets veranderd in de samenleving, merkt Westerbeke. “Vooral de verdraagzaamheid naar elkaar, van groepen die tegenover elkaar staan, dat is verminderd. Ik denk dat veel Nederlanders zelf ook ervaren dat de wereld tijdens en na corona veranderd is.”

Toch benadrukt hij dat heel veel mensen wél normaal met elkaar omgaan. “Ik ga regelmatig zelf mee de straat op, en we worden ook gewoon heel veel geconfronteerd met burgers die ons serieus nemen, waar je een goed gesprek mee kan voeren, waar je die problemen helemaal niet mee hebt.”

Westerbeke denkt dat de polarisatie ook zichtbaarder is door social media en daardoor ernstiger lijkt. “Het is niet zo dat als ik terugdenk aan mijn jaren als jonge politieman, dat er toen niets gebeurde. Ik kan je vertellen dat ik ook toen voor het Feyenoord stadion keien heb staan happen”, zo beschrijft Westerbeke het bekogeld worden met stenen.

Kritiek op politie

In zijn jaren als politiechef heeft Westerbeke ook de nodige kritiek over zich heen gekregen. De Rotterdamse politie kwam in opspraak vanwege racistische appjes die door agenten zijn verstuurd, discriminatie van werknemers zoals zichtbaar werd in de tv-documentaire De Blauwe Familie, en een ongezonde werksfeer.

Ook is er regelmatig kritiek op het harde ingrijpen bij demonstraties. Zo werden op 4 juni 93 mensen aangehouden bij een pro-Palestina demonstratie op de Coolsingel, wat leidde tot een spoeddebat in de gemeenteraad.

Met de kritische vragen heeft Westerbeke geen moeite. “Ik vind het ook niet erg dat het aan de orde komt als dingen niet goed zijn gegaan, of als burgers iets hebben ervaren waar ze het niet mee eens zijn. Want we moeten daar ook transparant in zijn, het gesprek over voeren en uitzoeken wat er is gebeurd.”

‘Voor rotte vis uitgemaakt’

Westerbeke denkt niet dat de politie harder is gaan ingrijpen dan voorheen, door de ervaring met de coronarellen. “Ik denk wel dat we zichtbaarder zijn geworden, ook daar is social media een onderdeel van. Wat ik daar zie, is dat er heel snel oordelen zijn op basis van hele kleine stukjes film bijvoorbeeld.”

Dat gebeurde ook na afloop van de demonstratie op 4 juni. “Ik kom dan in de stand: laten we goed luisteren wat zij dan te vertellen hebben. In die zaak lopen er ook nog een aantal klachten en onderzoeken, dus dat is nog gaande. Tegelijkertijd heb ik ook daar gemerkt dat er eenzijdig wordt belicht. Ik heb ook opnames gezien dat mijn collega’s voor rotte vis worden uitgemaakt, worden bespuugd, dat er geweld wordt gebruikt.”

Toch erkent hij dat het soms misgaat. “Het is soms zo dat het werk in al z’n hectiek niet helemaal goed loopt. Dan is het ook een kwestie van erkennen en ervan leren.”

Vertrouwen in de politie

Hoe verweert Westerbeke zich tegen de kritiek? Daar heeft hij een duidelijk antwoord op: “Je kunt je daar het beste tegen weren door je werk goed te doen.”

Westerbeke wil wel graag iets tegenover de kritische noten zetten. “Het vertrouwen in de politie wordt ieder jaar door het CBS gemeten, en dat is nog nooit zo hoog geweest. 79% van de Nederlanders heeft vertrouwen in ons en in ons werk (cijfer van 2021, red.). Er is geen enkele organisatie die zoveel vertrouwen krijgt.”