Het plan om een helmplicht in te voeren voor kinderen onder de 18 die op een elektrische fiets of fatbike rijden, kan rekenen op de steun van de politie, artsen en bestuurders van grote steden. Er klinken ook kritische geluiden.
“De toename van verkeersveiligheid staat voor de politie voorop”, zegt een woordvoerder van de korpsleiding.

De maatregel maakt met name de handhaving gemakkelijker, legt de politie uit. Agenten controleren fietsers op elektrische fietsen en fatbikes op twee belangrijke aspecten: technische voorschriften en gedrag.

Gashendeltje niet te zien

Op techniek is het lastig controleren: of een fiets een gashendeltje heeft, of dat de trapondersteuning is opgevoerd, is met het blote oog niet goed te zien. “Het controleren van deze technische voorschriften is lastiger voor ons, omdat die vaak niet direct zichtbaar zijn. De helmplicht is vanzelfsprekend goed zichtbaar en daarmee gemakkelijker te handhaven.”

Ook grote steden reageren positief op het voornemen van Tieman. Verkeerswethouder Melanie van der Horst van Amsterdam is blij dat er ‘eindelijk na jarenlang aandringen’ maatregelen komen om de problemen met fatbikes aan te pakken. “Hiermee worden de kinderen beter beschermd.”

Ernstig hersenletsel

De wethouder mobiliteit in Den Haag, Arjen Kapteijns, laat weten: “Het is goed dat er nu eindelijk landelijke maatregelen komen om de risico’s van fatbikes en e-bikes aan te pakken. Daarmee beschermen we kinderen beter.”

Artsen op de spoedeisende hulp zijn eveneens positief. “Dat is goed nieuws, al duurt 2027 nog erg lang. Het zal veel hersenschuddingen en ernstig hersenletsel schelen”, reageert voorzitter Yara Basta van de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA).

Volgens Basta hebben schoolkinderen ‘nog onvoldoende verkeersinzicht’ voor fietsen die zo hard kunnen. Ze hoopt dat jongeren zo gewend raken aan een helm, dat ze die vrijwillig blijven dragen als ze volwassen zijn. “Dat zou goed zijn voor de veiligheid en zowel zorgkosten als maatschappelijke kosten besparen.”

Ontmoedigen fatbike

Veilig Verkeer Nederland (VVN) spreekt van een ‘goede eerste stap’. De organisatie is voor een helmplicht voor alle leeftijden op e-bikes. “We hopen dat als het straatbeeld zich vult met kinderen met een fietshelm, het dragen ervan normaal wordt en meer mensen een helm gaan dragen.”

Volgens de woordvoerder is de maatregel ook bedoeld om de fatbike minder aantrekkelijk te maken en de overlast ervan te verminderen. “We hopen dat dit ook een ontmoediging is voor de fatbike.”

Door producenten van fatbikes wordt ook goedkeurend gereageerd, vooral omdat er één lijn wordt getrokken. Volgens Niels Willems van het Convenant Veilige Fatbikes is het goed dat de maatregel niet alleen voor fatbikes geldt, maar voor alle e-bikes. “Anders krijg je een kat-en-muisspel.”

Hij vermoedt dat de maatregel weinig gevolgen heeft voor de verkoopcijfers.

Niet iedereen is blij

Kritische geluiden zijn er ook. RAI Vereniging, BOVAG, ANWB en de Fietsersbond zeggen in een gezamenlijke verklaring dat het ‘geen oplossing voor de problemen met fatbikes’ is.

“Het invoeren van deze maatregel zorgt voor ontmoediging van het gebruik van elektrische fietsen, terwijl het kernprobleem (het opvoeren van fatbikes, illegale import en onacceptabel gedrag op fatbikes) niet wordt geadresseerd”, schrijven de belangenorganisaties.

Ze pleiten voor ‘meer en betere controles, bewustwording van jongeren en ouders over de risico’s van illegale en opgevoerde fatbikes en de introductie van een keurmerk’.

De organisaties vrezen dat een helmplicht ertoe leidt dat jongeren minder gaan fietsen.

Alleen handhaven niet voldoende

Politievakbond ACP vraagt zich af hoe een helmplicht te handhaven is. “Dat hangt natuurlijk af van hoe groot de prioriteit is om de helmplicht te handhaven en vervolgens of er voldoende capaciteit is bij de politie”, zegt een woordvoerder van de organisatie.

De ACP is niet tegen een helmplicht, maar alleen handhaven is niet voldoende. Door te wijzen op de gevaren stijgt de bewustwording en ontstaat er draagvlak voor het dragen van een helm, verwacht de ACP. “Dat heeft bij de invoering van de helmplicht voor scooters ook een positieve rol gespeeld.”