Mensen die slachtoffer worden van een explosie kunnen vaak niet op hulp van de overheid rekenen, ook al hebben ze er niets mee te maken. Dat zeggen deskundigen tegen RTL Nieuws. De experts vinden het “schrikbarend” dat er haast niets voor onschuldige slachtoffers, zoals buren, wordt geregeld terwijl ook hun leven vaak in puin ligt. “Het herstel kan jaren duren.”

Voor het onderzoek zijn dertig slachtoffers van 15 grotere explosies, die de afgelopen jaren plaatsvonden, ondervraagd. In veel gevallen zijn woningen ontruimd, onbewoonbaar verklaard of vernietigd. “Vaak komen slachtoffers van een trauma thuis weer een beetje tot rust. Maar als er geen thuis meer is, dan wordt het herstel ook uitgesteld”, zegt Slachtofferhulp Nederland.

Van hotel naar hotel

Veel slachtoffers moesten voor langere tijd hun huis uit. Ze trokken maandenlang van hotel naar hotel. Anderen kregen problemen met de woningcorporatie. Eén gedupeerde belandde zelfs op straat. Ook werken zat er voor sommige slachtoffers langere tijd niet in. Twee mensen verloren zelfs hun baan.

“Ik slaap bijna niet meer”, zegt een gedupeerde van een explosie in Rotterdam. “Ik zit aan de medicatie om rustig te worden, anders kom ik de dag niet door.” Een slachtoffer uit Schiedam vult aan: “Ik voel me in de steek gelaten door de overheid.”

Lokettenjungle

Marianne van den Anker, ombudsvrouw in de regio Rotterdam-Rijnmond, slaat alarm over de situatie. “Je bent aangewezen op jezelf, je hebt geen idee bij wie je terecht kunt. Mensen raken verstrikt in een ‘lokettenjungle’. Instanties zouden moeten samenwerken, zodat het slachtoffer centraal staat.”

Volgens Van den Anker schieten veel burgemeesters op dit moment tekort. ”Het gebeurt in hun gemeenten, zij moeten hiermee aan de slag gaan. Als er een explosief bij jou afgaat, hoor je te kunnen rekenen op een overheid die jou beschermt.”

Nieuwe richtlijnen

Gemeenten werken intussen aan nieuwe richtlijnen, die in november klaar moeten zijn, weet de Rotterdamse burgemeester Carola Schouten. Zij zit een werkgroep voor die ook voorbeelden verzameld van hoe gemeenten omgaan met zaken als het inrichten van noodopvang, het aanbieden van bescherming en mentale zorg.

Volgens Schouten is nazorg maatwerk. “Standaard worden de buurtgenoten via een brief geïnformeerd en mogelijkheden voor hulpverlening uitgelegd. In bepaalde gevallen organiseren we een bewonersbijeenkomst. Zo hopen we dat mogelijke angstgevoelens door de explosie beperkt kunnen worden.”

Of de slachtoffers die RTL Nieuws sprak nog iets hebben aan nieuwe richtlijnen, zal moeten blijken. Zij proberen stuk voor stuk en met vallen en opstaan hun leven weer richting te geven.