In 2021 verloor Monique Kroon haar dochter Marleen aan een zelfgekozen dood. De laatste daad van Marleen was het einde van een jarenlange strijd, maar zeker niet hoe ze herinnerd verdient te worden, zegt haar moeder. Met haar verhaal hoopt Monique psychisch lijden en een menswaardige dood bespreekbaar te maken.

“Marleen, laat eens wat van je horen. Ik heb aardbeien uit de tuin, je kaartje van Rammstein is binnen.” Op haar telefoon ziet ze slechts één vinkje. Een reactie op haar app krijgt ze nooit.

Monique Kroon is ‘compleet verslagen’ als dochter Marleen plots verdwijnt. Angst, verdriet en wanhoop vechten dagenlang om voorrang. Ze blijft berichtjes sturen. Tot ze vier dagen later van de politie te horen krijgt wat geen ouder ooit hoopt te horen: het levenloze lichaam van haar kind is aangetroffen, in het bos.

Chaos in haar hoofd

Deze middag in Hoogvliet, waar Monique al vrijwel haar hele leven woont, vertelt ze over Marleen. Over hoe ze was als kind, haar zorgeloze kant. Maar ook over de chaos in haar hoofd, haar stemmingswisselingen en de onmacht om op een fijne manier om te gaan met het leven.

Een foto van Marleen© Privé

Tegenvallers kwamen hard binnen

Marleen was slim, actief en creatief. Ze was dol op dieren, muziek, surfen en kunstzinnige activiteiten. Maar Marleen was ook serieus, zoekende en soms zwaarmoedig. Het tv-journaal kijken en alle ellende op de wereld tot zich nemen? Liever niet.

Ze speelde eerder met de vraag wat ze nu eigenlijk wilde in háár leven. Ze was eigenzinnig, koesterde haar vrijheid, zocht naar diepgang én echte liefde, maar tegenvallers kwamen hard binnen. Marleen legde de lat hoog voor zichzelf en vond het moeilijk om aansluiting te vinden met anderen, vertelt Monique.

Marleen was één van de twee kinderen die ze kreeg samen met haar inmiddels ex-man. Oudere zus Anouk werd tweeënhalf jaar eerder geboren. Het is inmiddels ruim vier jaar geleden dat zij hun dochter en zusje moesten loslaten.

Zus Anouk, Marleen en moeder Monique tijdens een vakantie in Amerika© Privé

In de knoop

Vanaf haar veertiende raakte Marleen met zichzelf in de knoop. De relatie met haar vriendje ging uit en op school ging het niet goed, met als gevolg dat ze moest worden overgeplaatst.

“Ze had enorm veel aan haar mentor, maar haar cijfers waren niet hoog genoeg. Ze ging spijbelen. Ze moest van het vwo naar de havo, op een andere plek. Naar een andere mentor, een andere klas. Als je je al niet goed voelt, geen aansluiting vindt en diep in de verwarring zit…”

Eenling

De school probeerde tegelijkertijd wel rekening te houden met de struggles van Marleen. “Op school zeiden ze: als je je niet goed voelt, mag je gaan tekenen. Ze moest een kaartje omhooghouden en dan mocht ze naar het tekenlokaal. Ik vond dat een goede oplossing. Ik dacht: dan kan ze haar ei kwijt. Maar ook dan geldt weer: je bent een eenling. Mensen gaan je raar vinden.”

Machteloos

Monique probeerde het ook van een andere kant te benaderen. “Ik vergeleek het met een orthodontist. Je kan een keer paracetamol nemen voor je hoofdpijn, maar die orthodontist draait elke week de schroeven aan en na vier jaar zie je waar je het voor hebt gedaan. Ik dacht eigenlijk: die tekeningen helpen haar overal doorheen.”

Signalen

Marleen kon er niet over praten, hoezeer Monique ook haar best deed. Het gaf haar een machteloos gevoel. Ze krijgt weleens de vraag of ze signalen kreeg voor de laatste, definitieve daad.

“Intuïtief voel je het wel aan. We hebben een keer een crematie gehad van een klein kindje van iemand van de huisartsenpost. Toen zei ik al: de volgende keer sta ik hier voor Marleen. Maar dat gevoel druk je weg. Het is echt naar om iemand die je lief hebt te zien aftakelen.”

Schuldgevoel

Het is ook een proces dat heel langzaam verloopt, vervolgt Monique. “Als je ziek bent, zijn er feiten. Je valt af, je bloeddruk gaat naar beneden of het ijzergehalte gaat omlaag. Dit is heel anders.”

Ze krijgt weleens de vraag of ze een schuldgevoel heeft. Een vraag die impliceert dat ze er iets aan had kunnen doen om de situatie te voorkomen.

“Eigenlijk zijn het allemaal nare vragen. Net zoals: waarom heeft ze het gedaan? Het is een heel langzaam proces geweest en ineens was de struggle te groot en kon ze het niet meer aan. Ik weet niet of er echt een kantelpunt was. Ze kon niet meer leven. Ze kon het niet meer aanzien.”

‘Hoe ruikt het hier?’

In de periode voor haar zelfgekozen dood was Monique geregeld bang wat ze bij thuiskomst zou aantreffen.

“Als ik op m’n werk was, kon ik dat gevoel blokken. Maar als ik thuiskwam, dacht ik: hoe ruikt het hier? Ruik ik Marleen? Ruik ik zweet van het fietsen? Is ze boven? Kan ik naar boven lopen? Hangt er niets in het trapgat?”

‘Mag ik je bellen?’

Machteloos voelde Monique zich toen ze constateerde dat haar dochter steeds meer afgleed. Een oplossing? Die was er niet. Maar de artsen zeiden wel: houd Marleen maar thuis, dichtbij.

Een paar maanden voor haar dood begon Marleen zichzelf te snijden. “Maar als ze daar dan weer voorzichtig uitkwam, zeg je niet: nou, nu gaan we het eens over je arm hebben. Ze is één keer opgenomen geweest, maar ze vonden me daar eigenlijk overbezorgd.” Het zou goed voor haar zijn als ze op zichzelf ging wonen, werd haar verteld.

Op maandag 21 juni 2021 stapte Marleen uit het leven. Eerder die dag had ze een bezichtiging voor een kamer in Capelle aan den IJssel. Ze stuurde nog een filmpje naar haar moeder. “Toen vroeg ik: mag ik je bellen? Ze zei: nee, ik ga chillen in de stad. Dat is het laatste wat ik van haar vernomen heb.”

‘Wat een rare moeder, als je je kind niet kunt redden’

Marleen was enkele dagen vermist. Elke dag stuurde Monique berichtjes, ook toen ze vanaf die maandagavond niet meer aankwamen. Enkele dagen later werd het levenloze lichaam van Marleen gevonden in het bos.

“Eigenlijk gunde ik haar de rust. Maar niet de manier waarop. Dat vind ik verschrikkelijk. Ik denk dat ze ons geen pijn wilde doen door het niet zichtbaar te maken. Ze heeft echt twee levens gehad.”

Monique schrijft uitgebreid over Marleen in het nieuwe boek ‘Toen jij de stilte vond’, waarin ouders vertellen over hun kind dat ze verloren na een zelfgekozen dood. Het boek is een initiatief van Stichting Nooit Voorbij.

Liefdevol laat Monique het leven van Marleen de revue passeren. “Haar strijd was lang en ze verdient het om herinnerd te worden”, schrijft ze. Het boek werd afgelopen woensdag gepresenteerd in IJmuiden.

Vragen als: ‘Vond ze me toch niet zo’n leuke moeder? Heb ik dingen niet goed aangepakt?’ spookten regelmatig door haar hoofd. Na het overlijden van Marleen zag Monique het nog niet zitten om weer aan het werk te gaan bij de huisartsenpost. “Alle mensen die ik onder ogen moet zien, zullen wel denken: ‘Wat een rare moeder, als je je kind niet kunt redden’.”

Menswaardige dood bespreekbaar maken

Monique wordt nog weleens overvallen door emoties, vaak op momenten dat het niet zo goed uitkomt. Zoals laatst toen ze in de winkel stond en een kaart wilde halen voor een vriendin die met pensioen ging. Haar oog viel op een verjaardagskaart met daarop in grote letters ‘30’. Een leeftijd die Marleen nooit zal bereiken.

“Ik had gehoopt dat Marleen een menswaardige dood had gekregen. Dat hoop ik ook voor andere mensen met psychisch lijden. Ik hoop dat we menselijk zijn. Mensen die zo’n beslissing nemen, gaan niet over één nacht ijs. Suïcide en een doodswens zijn misschien moeilijke materie, maar probeer er te zijn. Ik hoop dat het, hoe moeilijk ook, bespreekbaar wordt.”