Spoedeisende evacuatievluchten en het vervoeren van organen: het Nederlandse vliegtuigje dat zondag neerstortte nabij Londen was een “geavanceerde ambulance”. Hoe werken dat soort medische chartervluchten precies? Twee experts leggen het uit.
Er bestaan verschillende soorten medische vluchten. Het bekendst zijn misschien wel gipsvluchten. Die worden georganiseerd voor mensen die op wintersportvakantie een bot breken en niet met een normaal vliegtuig naar huis kunnen.

Maar er zijn ook vluchten voor spoedeisende situaties, zoals het overbrengen van gedoneerde organen voor transplantaties, of om mensen met gezondheidsproblemen zo snel mogelijk te evacueren. Voor die laatste twee doelen werd het Nederlandse vliegtuigje dat afgelopen weekend vlak na opstijgen neerstortte bij London Southend Airport voornamelijk gebruikt.

Het gaat om een Beechcraft King Air B200 van het Lelystadse luchtvaartbedrijf Zeusch Aviation. In Nederland zijn weinig bedrijven gespecialiseerd in medische vluchten. Het is dan ook vaak zo dat bedrijven die privévluchten en -toestellen aanbieden ook medische vluchten verzorgen, zegt luchtvaartanalist Luk De Wilde tegen NU.nl.

“Die toestellen (van bijvoorbeeld Zeusch, red.) zijn meestal allround uitgerust om zo meerdere soorten patiënten van A naar B te kunnen brengen”, zegt De Wilde. Volgens de website van Zeusch heeft de B200 onder meer een brancard voor één patiënt, hightech medische apparatuur en een zuurstofsysteem van 3.500 liter aan boord. Afhankelijk van de medische missie waar het vliegtuig voor wordt ingehuurd, kan extra apparatuur worden toegevoegd.

Vliegtuig moet ruimte bieden aan piloten, arts en verpleegkundigen
De uitrusting van zo’n vliegtuig verschilt per medische missie en aanbieder, zegt luchtvaartexpert Joris Melkert. Maar als je je wil voorstellen hoe zoiets eruitziet, kun je volgens hem het best denken aan een “geavanceerde ambulance”. Meestal is er plek voor tien tot twaalf passagiers als alle stoelen in het vliegtuig op hun plek blijven, zegt hij.

“Bij een eenvoudige gipsvlucht heb je waarschijnlijk genoeg aan iets meer afstand tussen de stoelen, zodat patiënten bijvoorbeeld hun gipsbeen goed kwijt kunnen”, zegt Melkert. “Maar bij specialistischer vervoer zullen ze patiënten vaker liggend vervoeren, zoals in een ambulance.”

In zo’n breed uitgerust vliegtuig blijft dan niet veel ruimte meer over. Het is dan ook waarschijnlijk dat er in die situaties naast twee piloten niet veel andere bemanning meevliegt. “Er zullen vaak een arts en een of twee verpleegkundigen bij zijn”, zegt Melkert. De reden daarvoor spreekt voor zich, zegt De Wilde. “De piloten moeten vliegen en de patiënt moet begeleid worden, dus daar moet wel altijd iemand bij zijn.”

De piloten zullen wel wat medische basiskennis hebben, voegt de analist toe. “Ze krijgen bijvoorbeeld instructies voor het koppelen van zuurstof als er ingegrepen moet worden, bijvoorbeeld als er iets gebeurt met de arts of de verpleegkundige. Maar je hoeft niet te verwachten dat ze een opleiding hebben gehad.”

Zeusch Aviation was dinsdag niet bereikbaar voor commentaar.