De Nederlandse politicoloog Cas Mudde, een internationaal gerenommeerde expert op het gebied van extreemrechts, reflecteert kritisch op de Nederlandse politiek tijdens een bezoek vanuit de VS. Hij noemt de kabinetsval veroorzaakt door Geert Wilders “irrationeel en amateuristisch”, maar benadrukt dat Wilders als beroepspoliticus bewust zijn strategie volgt. Mudde signaleert dat liberale en christendemocratische partijen in Nederland, met name de VVD, steeds meer rechtse ideeën omarmen, met nadruk op ‘nativisme’ ofwel xenofobisch nationalisme, dat sinds decennia zichtbaar is in VVD-campagnes. Hoewel VVD-leiders volgens hem niet zelf extreemrechts zijn, stemmen ze toch in met een groep leden die al lang hardere standpunten over immigratie en integratie hebben.

Mudde wijst erop dat zowel de gemiddelde PVV-stemmer als veel kiezers hiervan zichzelf niet als extreemrechts beschouwen, waarbij hij benadrukt dat mensen vaak ontkennen racistisch te zijn, terwijl ze dat feitelijk wel kunnen zijn. Hij onderscheidt daarbij dat de term ‘extreemrechts’ door velen wordt geassocieerd met radicale groepen, terwijl de bredere achterban veelal ‘gewone burgers’ zijn met rechtse opvattingen.

Sinds de opkomst van Pim Fortuyn is er een verschuiving zichtbaar waarbij vrijwel alle partijen kiezers met zorgen over immigratie en integratie aanspreken, wat leidt tot een problematische framing van deze kiezers als ‘bezorgde burgers’, terwijl zij niet noodzakelijkerwijs links stemden. Mudde benadrukt dat extreemrechtse kiezers zelden afkomstig zijn van sociaaldemocraten en dat centrumlinkse partijen terrein verliezen omdat ze te pragmatisch en ideologisch onduidelijk zijn. Dit laat een leegte ontstaan die extreemrechts kan vullen.

Mudde pleit voor een duidelijke ideologische koers van partijen die eigen onderwerpen en prioriteiten benoemen in plaats van enkel problemen te ‘oplossen’ die door anderen – zoals Wilders – zijn gedefinieerd. Hij waarschuwt dat media door hun berichtgeving over extreemrechts vaak gericht zijn op het normaliseren en zelfs versterken van deze politieke stroming. Volgens hem moeten journalisten de antidemocratische standpunten van extreemrechts actief blootleggen en voorkomen dat extreemrechts alleen op thema’s als immigratie wordt gehoord, want dat versterkt hun imago als deskundig.

Mudde adviseert daarnaast geen overmatige aandacht te geven aan extremistische leiders in praatprogramma’s en benadrukt het belang van kritisch en reflectief mediabeleid: geen ruimte geven aan ongefundeerde leugens en niet klakkeloos extreme boodschappen uitzenden. Zo kunnen media hun rol pakken in het tegengaan van de normalisering en verspreiding van extreemrechts in Nederland.