De dood van de zeventienjarige Lisa laat diepe sporen na. Uiteraard bij haar omgeving, maar het raakt ook politieagenten. Bij hen kan zo’n gebeurtenis herinneringen oproepen aan eerdere, ingrijpende zaken. “Het speelt zich als een film voor je ogen af.”

De dood van Lisa doet Jack Heyman denken aan de zaak die hem voor altijd bijblijft. Heyman werkt al bijna dertig jaar als agent in Limburg en is voorzitter van de lokale tak van politievakbond ACP.

Zo’n twintig jaar geleden was hij betrokken bij de vermissingszaak van een jonge vrouw. Toen ze niet thuiskwam, ging haar vader naar de politie. “De machteloosheid en het verdriet van zo’n vader, dat komt bij je binnen”, vertelt Heyman, zelf vader van twee, aan NU.nl.

Hij blikt terug op hoe de politie in actie kwam. “Je hoort mensen weleens zeggen: de politie heeft dit niet gedaan of had dat moeten doen. Ik kan je verzekeren dat bij zo’n vermissingszaak alles uit de kast wordt getrokken. Iedereen maakt lange dagen en is bereid te helpen.”

Ook toen hij thuiskwam, liet de zaak Heyman niet los. “Je gaat malen: heb ik misschien iets gemist?” Een dag later werd een verdachte aangehouden en werd duidelijk waar de politie moest zoeken.

‘Speelt zich af als een film’

Drie dagen nadat ze als vermist werd opgegeven, werd het lichaam van de jonge vrouw gevonden. Ze bleek te zijn vermoord. “Dan zie je de verslagenheid bij collega’s, het verdriet. Je leeft mee met de ouders en denkt aan je eigen kinderen”, zegt Heyman.

Niet in iedere vermissingszaak wordt uiteindelijk iemand gevonden, al dan niet overleden. “Daarom voel je ook een soort opluchting als het wel gebeurt, hoe gek dat ook klinkt. Er is dan tenminste zekerheid”, vertelt Heyman, die naar de uitvaart ging.

Dit soort zaken neem je met je mee, vervolgt hij. “Ik kan het nu nog steeds gedetailleerd vertellen.” En als een zaak als die van Lisa langskomt, roept het herinneringen op. “Wat je hebt ervaren, gevoeld en gezien, speelt zich af als een film voor je ogen.”

De tekst loopt door onder de foto.

‘Een lade die niet meer dichtgaat’

Een verhaal als dat van Heyman is niet uniek. De moord op Lisa doet ook Patrick Fluyt, ACP-bestuurslid en al 35 jaar bij de politie, aan een van zijn zaken denken.

“Bij zo’n melding word je je altijd heel bewust van wat je gaat doen”, zegt Fluyt. “Je hebt een gezonde spanning en wordt scherp, omdat je weet wat je gaat aantreffen: een vermoord lichaam. Daardoor wil je alles doen wat kan leiden tot een succesvolle vervolging van degene die dit gedaan heeft.”

Uiteindelijk trof hij in deze specifieke zaak een neergeschoten man. “Ik draaide hem om, om hem te reanimeren. Maar er zat een gat in zijn borst, waardoor ik zijn hart nog zag bewegen.”

Dat zoiets je niet loslaat, blijkt ook uit wat Fluyt zegt over het geven van interviews. “Na dit gesprek bel ik weer een uur met Jack (Heyman, red.). Want als je zo’n lade opendoet en er komt wat uit, weet je niet of-ie weer dichtgaat. En wij zijn er voor elkaar”, vertelt hij.

“Voor jou is het een verhaal. Voor ons is het een geur en zijn het beelden”, zegt Fluyt. Daarom is volgens hem de nazorg zo belangrijk.

De tekst loopt door onder de foto.

Collega’s zijn belangrijk bij de verwerking

In eerste instantie is die er bij de zogeheten debriefing. Nadat de politie bij een incident is geweest, blikken collega’s terug op wat er is gebeurd. “Je bent met elkaar en hebt het er met elkaar over. Dat is fijn”, zegt Heyman.

“Saamhorigheid”, noemt Fluyt het. “Je krijgt een kop koffie en de vraag: wat is er gebeurd?” Als het nodig is, word je naar huis gebracht door een collega. Fluyt: “Nazorg van collega’s is belangrijk, maar goede nazorg van de werkgever is zo mogelijk nog belangrijker.”

“Vroeger was de politie iets anders georganiseerd en werden we gezien als de stoere dienders die er maar tegen moesten kunnen”, zegt Heyman. Tegenwoordig is er professionelere hulp. Zo worden agenten gebeld door het Team Collegiale Opvang. “Uit zo’n gesprek kan zomaar blijken dat het je even te veel is”, vertelt Heyman. Waar nodig wordt psychologische of specialistische hulp geboden.

Als een agent weer aan het werk gaat, wordt gekeken naar wat prettig is. “Misschien is dat eerst een tijdje op het bureau werken. Of surveillancediensten waarbij je niet op noodmeldingen hoeft te reageren”, zegt Fluyt.

Oplossen van zaak geeft voldoening

Op de vraag zo’n impactvolle zaak iets doet met hun zin om naar het werk te gaan, antwoorden beide mannen ontkennend. “Je solliciteert bij de politie omdat je mensen wil helpen. Dat is een roeping”, zegt Heyman. “Dit soort zaken maken dat misschien alleen maar sterker. Ook omdat je weet dat je kunt helpen.”

Ook Fluyt is resoluut. “Ik vind dit mooiste baan van de wereld.” Er zit ook een keerzijde aan de narigheid, zegt Fluyt. Dat is de voldoening als je een bijdrage levert aan het oplossen van een zaak. “Ik wil dat een slachtoffer recht wordt gedaan.”

Daarbij roept Fluyt mensen op oog te hebben voor het werk dat agenten doen. “Dat wil niet zeggen dat we door iedereen in de armen gevallen hoeven worden. Dat is niet wat wij vragen. Maar die collega die bijvoorbeeld op de foto staat bij een nieuwsartikel zoals over Lisa, dat is óók de collega die in een surveillancedienst jou een bekeuring kan geven.”

“En dan mag je uiteraard, zoals het hoort in ons land, een professionele bejegening van ons verwachten”, zegt Fluyt. “Maar wij mogen ook van de burger verwachten dat diegene iedereen behandelt zoals die zelf ook behandeld wil worden.”