Meer dan 55 jaar na hun oorspronkelijke oprichting duikt de feministische groep Dolle Mina weer op. De vrouwenactivisten achter slogans zoals ‘baas in eigen buik’, houden zondag een protestmars tegen vrouwenmoord. “We merken dat dingen worden teruggedraaid.”

Hoe steek je een korset in brand? Dat was een vraag waar Dolle Mina Dunya Verwey in 1970 een antwoord op moest zien te vinden. Een korset stond symbool voor de verdrukking van de vrouw. Het verbranden daarvan was een symbolische actie voor gelijke rechten, emancipatie en rechtvaardigheid.

“Ik dacht: ik koop een blik benzine”, zegt Verwey in een filmpje op Instagram. “Maar de pomphouder vroeg me: waar heb je dat voor nodig?” De activiste legde uit wat haar plan was en de pomphouder bleek een medestander. Hij stuurde haar naar huis met een tip: gebruik geen benzine, maar ethanol. Het is typerend voor hoe de ‘mina’s’ in die jaren met publieksacties tegen de gevestigde orde schopten.

Dat was meer dan een halve eeuw geleden. De afgelopen decennia doken de Dolle Mina’s alleen nog op in de geschiedenisboeken. Tot in januari van dit jaar plots de Instagram-pagina ‘dollemina2025‘ verscheen. De eerste post was een historische zwart-witfoto. Drie jonge vrouwen laten hun blote buik zien met daarop in lippenstift “baas in eigen buik”, de kreet waarmee de vrouwen voor het recht op abortus streden.

Met het bericht lieten de Dolle Mina’s weten terug te zijn. Het gaat om een aantal oudere activisten van het eerste uur, samen met een nieuwe generatie vrouwen. De afgelopen maanden groeide de beweging. “Dat we zo veel volgers en respons krijgen, is een teken dat er wat broeit”, zei Verwey tegen zender AT5. “Alsof je een snaar aanraakt die nu is gaan trillen”.

Vrouwen maakten geen deel uit van revolutie

Zondag hebben ze in Rotterdam hun grootste actie tot nu toe gepland. Met een landelijke protestmars protesteren ze tegen femicide, de moord op vrouwen. Concrete aanleiding is de moord op twee vrouwen in één week in juli. Dat is volgens de Mina’s niet eens een uitzondering. “Elke acht dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord”, staat in de aankondiging van de mars.

De eerste actie van de oorspronkelijke Dolle Mina’s was de bezetting van Kasteel Nijenrode in Breukelen. Daar zat het Instituut voor Bedrijfskunde, en dat liet geen vrouwen toe. Diezelfde dag trokken de activistes naar het standbeeld van Wilhelmina Drucker in Amsterdam om er een korset te verbranden. De activiste Drucker (1847-1925) was de inspiratiebron voor de beweging. Haar bijnaam ‘Dolle Mina’ werd overgenomen.

“We waren gefrustreerd dat er een hele socialistische revolutie gaande was in Amsterdam, maar dat de verhouding tussen mannen en vrouwen daar geen deel van uitmaakte”, blikte Connie van Nieuwkerk terug voor RTV Utrecht. “De mannen moesten het woord nemen, de vrouwen de broodjes smeren en voor de mannen zorgen”.

‘Ze zien je alleen maar als een seksueel object’

De maanden na de oprichting werden bh’s verbrand, gedemonstreerd voor de terugbetaling van condooms en de oprichting van crèches, zodat vrouwen aan het werk konden. Ook de blote buiken met ‘baas in eigen buik’, doken regelmatig op. Een actie in Amsterdam was gericht tegen het nafluiten van vrouwen op straat. “Ze fluiten alleen maar omdat ze je zien als een seksueel object, niet als een mens waar je ook mee kan praten”, zei Nora Rozenbroek, een van de oprichters van de beweging toen.

Ook het gebrek aan openbare vrouwentoiletten leidde tot grote frustratie bij de Mina’s. “Waarom kunnen mannen in alle krullen van de stad hun water kwijt?”, vroeg Rozenbroek zich volgens historiek.net in die tijd af. “Vrouwen, durf te eisen!”, was de boodschap aan andere vrouwen.

Die boodschap is nog altijd actueel, bleek onlangs. Vorige maand werden na een protest van Dolle Mina Tilburg alle openbare toiletten op de Tilburgse kermis gratis toegankelijk. Eerder moesten vrouwen en anderen die zittend plassen 1 euro betalen om gebruik te maken van de toiletten, terwijl de tientallen urinoirs op het kermisterrein gratis waren.

In de loop van de jaren zeventig doofde de beweging stilletjes uit. Maar inmiddels is het weer tijd om “de stem te verheffen”, schrijft de groep op Instagram. “We merken dat dingen weer enigszins teruggedraaid worden”, zei Claudette van Trikt eerder dit jaar op Radio 1. Zij was er vanaf het begin bij. Van Trikt verwijst onder meer naar een groeiende antiabortusbeweging en de kinderopvang die alleen maar duurder is geworden.

Ook de nieuwe generatie activisten hekelt de loonkloof, seksisme en vrouwenmoord. Ze stellen dat de ongelijkheid er niet op vooruit gaat. “Sterker nog: die neemt weer toe.” Wat hen betreft mag de vlam weer in het korset.