Het Braziliaanse hooggerechtshof heeft oud-president Jair Bolsonaro donderdag veroordeeld tot een gevangenisstraf van 27 jaar en drie maanden voor een poging tot een staatsgreep. Bolsonaro werd op alle aanklachten schuldig bevonden.

Donderdagmiddag (lokale tijd) bleek dat vier van de vijf rechters van het hooggerechtshof vinden dat de zeventigjarige Bolsonaro schuldig is. Kort daarna maakten de rechters de strafmaat bekend.

Bolsonaro is veroordeeld voor de mislukte staatsgreep op 8 januari 2023. Zijn aanhangers bestormden onder meer het hooggerechtshof, het presidentiële paleis en het congres. Dat deden ze nadat de extreemrechtse oud-president eind 2022 de presidentsverkiezingen had verloren en zijn functie als president had moeten neerleggen.

De rechters vinden dat er genoeg bewijs is dat Bolsonaro zijn aanhangers heeft aangespoord en op de hoogte was van plannen om de huidige president Luiz Inácio Lula da Silva af te zetten of zelfs te vermoorden. Volgens het hooggerechtshof handelde de oud-president “met het doel om de democratie en instituties aan te tasten”.

Bolsonaro is veroordeeld voor alle vijf misdrijven waarvoor hij is aangeklaagd: het organiseren van een coup, deelname aan een gewapende criminele organisatie, poging om met geweld de democratie af te schaffen, het vernielen van overheidseigendommen en het vernielen van beschermde culturele eigendommen. De oud-president had een maximale straf van veertig jaar cel kunnen krijgen.

Advocaten kondigen hoger beroep aan

Bolsonaro is van plan in hoger beroep te gaan, zeggen zijn advocaten. Hij heeft de beschuldigingen altijd ontkend. Hij heeft herhaaldelijk gezegd dat hij aan de presidentsverkiezingen van oktober 2026 wil meedoen, ook al is hij uitgesloten van verkiezingsdeelname. Die uitsluiting gold vóór zijn veroordeling tot 2033, maar is door zijn straf verlengd tot 2060.

Bolsonaro zat in aanloop naar de rechtszaak in huisarrest. Aanvankelijk hoefde hij alleen een enkelband te dragen en kreeg hij een verbod op sociale media, maar dat verbod schond hij.

Het hooggerechtshof heeft ook meerdere andere oud-politici veroordeeld die bij de opstand waren betrokken. Zo moet generaal Braga Netto, die onder Bolsonaro defensieminister was, 26 jaar de cel in. De toenmalige commandant van de marine heeft 24 jaar cel gekregen.

Trump dreigt met nieuwe sancties

De Amerikaanse president Donald Trump zei donderdagavond dat hij “verbaasd” en “niet blij” is met de veroordeling van Bolsonaro. Trump heeft de Braziliaan tijdens het proces openlijk gesteund en riep meerdere keren op de rechtszaak te stoppen. Hij sprak van een “heksenjacht”.

De Amerikaanse buitenlandminister Marco Rubio zei dat de VS met een reactie komt op de veroordeling van Bolsonaro. De Braziliaanse regering heeft op de uitspraak van Rubio gereageerd. “We laten ons niet intimideren door zulke bedreigingen”, schreef het buitenlandministerie op X.

De Amerikaanse regering had al een zware importheffing opgelegd vanwege het proces. Ook zijn de visa van verschillende rechters van het hooggerechtshof ingetrokken.