Kolkend van woede en frustratie kruipt Bart achter het stuur. Hij is ladderzat en heeft cocaïne gesnoven. Op de snelweg rijdt hij 10 kilometer per uur. Even later tikt de teller 170 aan.

Met Bart komt er een energiebommetje de rechtszaal binnen. “U bent druk”, constateert de rechter. “Ik ben beweeglijk, ja”, antwoordt Bart. “Ik heb last van eh….. wat dingetjes.”

De verdachte draagt een spijkerbroek en witte sportschoenen. Hij heeft gemillimeterd haar en een oorbelletje in beide oren. Her en der zijn tatoeages te zien. Bart was ooit sjorder en chauffeur van een vorkheftruck in de Rotterdamse haven. Sinds kort zit hij in een tbs-kliniek. Vanwege een ander akkefietje.

Een bizarre avond

Deze middag moet hij zich verantwoorden voor een bizarre avond in januari 2023.
“Wat is er toen in vredesnaam gebeurd?”, wil de rechter weten.

Bart steekt van wal. Hij had destijds een ‘toxische relatie’, vertelt hij. Met een vrouw, die zwanger van hem was. Het draaide uit op een abortus. “Ik heb die pillen zelf erin gedouwd”, zegt de verdachte. “En daarna pleurde zij me het huis uit.”

In de rubriek Opmerkelijke Zaken doet Ingrid Smits elke week verslag van een rechtszaak in de regio Rijnmond. Deze keer gaat het bij de politierechter in Rotterdam over gevaarlijk rijgedrag onder invloed van ‘middelen’ en het verlaten van een ‘plaats ongeval’. De naam van de verdachte is gefingeerd.

Aardig buiten westen

Bart stapte in zijn auto en ramde een paar paaltjes. Zonder zich om de schade te bekommeren reed hij verder. Wat volgde was een gevaarlijke rit over de A15, met de politie in zijn kielzog. Bart liet het gaspedaal driftig op en neer gaan. Soms reed hij 10 kilometer per uur, dan weer 170. Op de afrit Rotterdam Alexander stond hij zelfs even helemaal stil. Ondertussen maakte hij ook nog een paar filmpjes.

Vier politiewagens reden hem uiteindelijk klem. Controle van zijn bloed en speeksel wees uit dat Bart gigantische hoeveelheden cocaïne en alcohol had gebruikt. “U was aardig buiten westen”, zegt de rechter.

Om aan te geven hoe Bart eraan toe was, somt hij de vastgestelde waardes op: 1.24 promille alcohol (0.2 toegestaan) en 240 mg cocaïne (10 toegestaan). “Dat is dus héél veel.”
Bart gaat er niet op in. “Ik was emotioneel”, zegt hij. “Die vrouw had mijn hart gebroken.”

Al vier maanden geen drugs meer

De verdachte is een bekende van de politie. Hij heeft een strafblad van tien kantjes, gevuld met zaken als woninginbraak, vernieling en mishandeling. In de kliniek is een anti-sociale persoonlijkheidsstoornis bij hem vastgesteld. Die gaat vaak gepaard met impulsief gedrag, agressie en roekeloosheid.

“Heeft u nu eigenlijk een relatie?”, vraagt de rechter.
Bart knikt.
“Met dezelfde mevrouw als toen?”
“Gelukkig niet.”
“En gebruikt u nog drugs?”
“Al vier maanden niet meer.”

Als je jezelf terugziet als je weer nuchter bent, schrik je je rot

Bart

Geschrokken van psychose

Bart zegt dat hij eerder dit jaar enorm is geschrokken, omdat hij door buitensporig middelengebruik in een psychose terechtkwam. “Ik dacht dat ik bedreigd en achtervolgd werd. Het was echt bizar. Van mijn arrestatie is een foto gemaakt. Als je jezelf dan terugziet als je weer nuchter bent, schrik je je rot. De foto heb ik op mijn kamer in de kliniek gehangen. Omdat ik het nooit meer zo ver wil laten komen.”

Vanwege de psychose, die leidde tot vernieling en geweld tegen agenten, heeft Bart tbs met voorwaarden gekregen. Sinds een maand of twee verblijft hij in een kliniek. Zijn regime is niet het allerstrengste dat een patiënt kan hebben. En hij zit ook niet op een afdeling met het hoogste beveiligingsniveau. “Maar”, licht zijn advocaat toe, “er komt weinig vrijblijvendheid aan te pas.”

Volgens de raadsman wil Bart afrekenen met zijn verslavingen en de dieperliggende oorzaak daarvan: onverwerkte trauma’s.

‘Laten we het overzichtelijk houden’

De officier van justitie vindt het ‘ernstig’ wat Bart op de weg heeft uitgehaald. “Je kunt zeggen: het kwam allemaal door de drugs en alcohol. Maar dat is dan wel een keuze die iemand zélf maakt.”

Neemt niet weg dat hij rekening wil houden met het nieuwe pad dat Bart is ingeslagen. Normaal gesproken zou hij een gevangenisstraf hebben geëist, zegt hij. Maar omdat de verdachte intensief in therapie is, lijkt een taakstraf hem passender. De eis: 120 uur.

‘Blij waar ik zit’

Barts advocaat probeert daar nog wat op af te dingen. “Het is veel”, betoogt hij. “Laten we het voor meneer vooral overzichtelijk houden.”

Bart zelf zit intussen onderuit gezakt en wijdbeens op zijn stoel. Hij veert weer op als hij hoort dat hij het laatste woord krijgt. “Ik ben blij met waar ik nu zit”, zegt hij over de kliniek. “En ik wil heel hard aan mezelf werken.”