De strengere asielwet die vorige week is aangenomen door de Tweede Kamer, komt niet door de Eerste Kamer. In ieder geval niet in de huidige vorm. Het kabinet moet op zoek naar een list.
Een meerderheid van de Eerste Kamer zal niet instemmen met de zogeheten Asielnoodmaatregelenwet zoals die er nu ligt. Afgelopen donderdag stemde de Tweede Kamer op het laatste moment in met de omstreden asielwetten van het kabinet om ‘het strengste asielbeleid ooit’ waar te maken. Maar een meerderheid van de senaat heeft moeite met een omstreden toevoeging van de Tweede Kamer aan de wet, waardoor hulp aan mensen zonder geldige verblijfspapieren strafbaar zou worden.

Volgens SGP-senator Peter Schalk is het ‘ondenkbaar dat we medemenselijkheid en barmhartigheid strafbaar zullen stellen’. De steun van de SGP is nodig om het wetsvoorstel aan een meerderheid te helpen. De linkse partijen zijn al tegen en ook het CDA is tegen zolang hulp aan vreemdelingen zonder geldige papieren strafbaar wordt.

De wet kwam vorige week met veel moeite door de Tweede Kamer. Pas nadat demissionair minister David van Weel (Asiel) beloofde dat er deze zomer nog advies zou worden gevraagd van de Raad van State over wat strafbaarheid van illegaliteit in de praktijk precies betekent, stemden ook NSC en SGP in de Tweede Kamer voor. Daarná gaat Van Weel opnieuw in debat met het parlement.

Aanpassing van de wet

Zowel de senatoren van SGP als van CDA willen dat Van Weel snel met een aanpassing van de wet komt, waardoor hulp aan illegalen niet strafbaar wordt. Zo’n aanpassing (een novelle) moet eerst weer door de Tweede Kamer worden goedgekeurd voordat de Eerste Kamer erover debatteert. Het is onduidelijk af dat lukt.

Daarbij is het onduidelijk of de BBB-senaatsfractie wel unaniem vóór de wet zullen stemmen. BBB-senator Arie Griffioen – die eerder al dreigde tegen het asielnoodrecht te stemmen, omdat hij een zorgvuldige behandeling van wetten belangrijk vindt – meldt deze site dat hij ook nu nog niet weet of hij vóór zal kunnen stemmen als de wet voorligt: „Ik ben kritisch en zal dat blijven. Ik hoop op een warme zomer, en verwacht een politiek hete herfst.”

De opgestapte BBB-senator Eric Kemperman, die nu zijn eigen eenmansfractie runt in de Eerste Kamer, is ook zeer kritisch: „Ik ben vóór een streng asielbeleid. Maar zorgvuldigheid staat voorop.”

Dinsdagmiddag besloot een meerderheid van de Eerste Kamer het omstreden wetsvoorstel pas ná de zomer te behandelen. Meerdere partijen willen eerst duidelijkheid over wat de wet nou precies behelst.

Dilemma

Het kabinet zit nu met een dilemma. De regeringspartijen willen vóór de verkiezingen van 29 oktober de strengere asielwet hebben aangenomen door beide kamers. Maar dat gaat niet lukken in de huidige vorm.

Er zijn nu twee mogelijkheden. Ofwel past het kabinet de wet aan via een novelle, maar het is maar de vraag of de PVV dat zal steunen. Ook de grootste oppositiepartij GroenLinks-PvdA die dan nodig is voor een meerderheid moet haar standpunt nog bepalen.

De tweede mogelijkheid is dat de Raad van State eind deze zomer in haar advies stelt dat de wet in de praktijk niet betekent dat hulp aan illegalen strafbaar is. Maar volgens hoogleraar Staatsrecht Wim Voermans is die kans uitgesloten. Overigens heeft de Raad van State nog geen adviesaanvraag gekregen van het kabinet.

Zo dreigt de belofte van het kabinet dat Nederland het strengste asielbeleid ooit zou krijgen te stranden.