GroenLinks-PvdA komt met vijf harde beloftes aan de kiezer. Daarvan zijn meer woningen en hogere lonen het concreetst. Ook noemt de partij voor het eerst een migratiesaldo. Gemiddeld moet gestuurd worden op 40.000 tot 60.000 migranten per jaar voor een “gematigde bevolkingsgroei”.
Het ankerpunt van alle maatregelen in het maandag gepubliceerde verkiezingsprogramma van GroenLinks-PvdA is solidariteit. “De behoefte daaraan is namelijk enorm”, schrijft partijleider Frans Timmermans in het voorwoord. “We staan in ons land te veel tegenover elkaar, in plaats van naast elkaar.”
De partij wil een reset maken. Vandaar de titel Een nieuwe start voor Nederland. Het vorige kabinet was volgens Timmermans te veel met zichzelf bezig. Zo werd in zijn ogen niets gedaan aan de stikstof- en klimaatcrisis. “Het gevolg is dat Nederland compleet tot stilstand is gekomen.”
In april lanceerde de partij al plannen voor een “nieuwe verzorgingsstaat”. Dat idee wordt nu verder ingevuld met vijf beloftes. De partij benadrukt: daar mag je ons aan houden.
Volkshuisvesting een topprioriteit
Dat gaat vooral over de bouw van meer betaalbare woningen. Dat is al jaren een speerpunt van GroenLinks-PvdA, maar kiezers associeerden de partij daar niet direct mee. De VVD claimde dit belangrijke verkiezingsthema en de linkse fusiepartij wil dat maar wat graag terug. “Met GroenLinks-PvdA wordt volkshuisvesting een topprioriteit”, staat dan ook in het programma.
Er moet een investeringsprogramma komen waardoor er 100.000 huizen per jaar gebouwd worden. Daarvoor moet meer macht naar de politiek, zodat “profiteurs als grondspeculanten” geen rol meer spelen. Bezwaarprocedures worden verkort en vereenvoudigd.
Een stevig klimaatbeleid is een andere belofte. Dat komt bij GroenLinks-PvdA neer op tempo maken met de inzet op groene energie en het verduurzamen van de industrie. Er komt een stop op fossiele subsidies en bedrijven die veel CO2 uitstoten, gaan daar meer voor betalen.
Dat is volgens GroenLinks-PvdA “niet meer dan logisch”, maar het huidige demissionaire kabinet wil de CO2-heffing juist schrappen, zoals je hieronder kunt lezen. De klimaatdoelen zijn daarmee nog verder uit zicht.
De “gewelddadige oorlog in Oekraïne” van Rusland en de “oorlogsmisdaden die de regering van Benjamin Netanyahu in Gaza pleegt”, zijn belangrijke punten in de buitenlandparagraaf.
GroenLinks-PvdA wil dat Nederland de Palestijnse staat erkent en vindt dat een volgende regering er alles aan moet doen om de “etnische zuivering, misdaden tegen de menselijkheid en genocide” in Gaza te stoppen. Hamas moet worden ontwapend en de Israëlische gijzelaars direct vrijlaten.
Ook de hogere NAVO-norm wordt besproken. Alleen mogen de extra investeringen niet ten koste gaan van zorg en onderwijs. “Het is dom om drones te betalen door leraren voor de klas weg te halen, want wat verdedig je dan nog met die drones”, zegt Timmermans.
Hoe alle plannen wel moeten worden betaald, is een klassiek links verhaal dat bijna altijd terugkomt als door de partij ergens geld gevonden moet worden.
Er komt een miljonairsbelasting “voor de allerrijksten” en de belasting gaat omhoog voor “de winstgevendste bedrijven.” Ook de erfbelasting gaat omhoog en de hypotheekrenteaftrek wordt geheel afgebouwd.
Migratiesaldo als opvallende paragraaf
Migratie is een opvallende paragraaf in het programma. Dat was in het verleden een ingewikkeld onderwerp voor GroenLinks-PvdA. De partij heeft nu voor het eerst een migratiesaldo opgenomen in het eigen verkiezingsprogramma.
De partij wil sturen op een “gemiddeld migratiesaldo van 40.000 tot 60.000 per jaar”. Daarmee wordt een belangrijk advies voor de politiek overgenomen, zodat gestuurd kan worden op “een gematigde groei” van de bevolking.
“Met deze bandbreedtes doen we recht aan wat migratie betekent voor ruimte, volkshuisvesting, zorg en onderwijs.” Het is voor het eerst dat de partij zo duidelijk een link legt tussen migratie en andere belangrijke voorzieningen.
In december werd al duidelijk dat GroenLinks-PvdA zich achter de conclusies van deze zogenoemde Staatscommissie Demografische Ontwikkeling schaarde, al werd toen nog niet zo concreet gesproken over een getal.
Geen arbeidsmigratie voor vleessector
Overigens gaat het hier vooral over arbeidsmigratie, de grootste groep als het over migratie gaat. Bedrijven die “bijdragen aan onze welvaart”, kunnen hier nog gebruik van maken.
Maar: “Bedrijven die alleen kunnen bestaan dankzij laagbetaald werk en uitbuiting hebben in Nederland niets te zoeken.” Het gaat hier specifiek over de logistiek, (glas)tuinbouw, de vleessector en metaalindustrie.
Daarbij moeten de regels uit het Europees Migratiepact worden omarmd. Dat gaat over al afgesproken maatregelen uit Brussel die per 2026 ingaan.
De weg naar deze koerswijziging was ingewikkeld, erkent Timmermans in de podcast Frans van NU.nl. De worsteling is hieronder te horen in de derde aflevering.
