De Raad van State behandelde maandag een zaak over maatregelen die worden genomen tegen tijgermuggen. Deze exotische muggen kunnen ernstige ziekten overbrengen. Daarom willen we ze hier niet hebben, maar volgens experts gaan we de strijd tegen het insect verliezen.

“Het is een kwestie van tijd, dan verliezen we de strijd en dan zijn ze er gewoon”, zegt muggenexpert Bart Knols. Tijgermuggen kunnen tropische ziektes zoals dengue, chikungunya en zika overdragen. Voor dengue en chikungunya zijn er vaccinaties, maar op dit moment worden die alleen aan reizigers gegeven.

De meestgehoorde symptomen bij mensen met dengue zijn heftige hoofdpijn achter de ogen, hoge koorts, braken en hoesten. Bij chikungunya gaat het vaak om koorts, pijnlijke gewrichten en soms huiduitslag.

Naast de ziektes die ze kunnen overdragen, is het vervelende aan tijgermuggen dat ze overdag prikken. “Als een mug ‘s nachts prikt, dan plaats je een hor of ga je onder een klamboe liggen en dan ben je beschermd”, zegt Knols. Overdag gaat dat niet. “Dan ga je ergens op een terras een cappuccino drinken en word je gepakt.”

Tijgermuggen zijn nu nog niet gevestigd in Nederland. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is de instantie die de muggen probeert tegen te houden. “De NVWA heeft tot op heden steeds de lokale uitbraken onder de knie weten te krijgen”, zegt Knols. De eerste tijgermug werd in 2005 ontdekt. Daarna namen de aantallen toe.

“2023 was echt een piekjaar”, zegt muggenonderzoeker Tessa Visser van Wageningen University & Research. Toen werden 150 meldingen gemaakt. In 2024 gaat het om 106 vondsten. Dit jaar gaat het tot nu toe om 25 waarnemingen.

“Als je naar het bredere plaatje binnen Europa kijkt, dan wordt de situatie wat benauwder”, zegt Visser. In de landen om ons heen heeft de tijgermug zich namelijk al wel gevestigd. Zo laat onderstaand kaartje zien dat er tijgermuggen vlak over de grens in België en Duitsland zitten. “We worden als het ware ingesloten vanuit het zuiden.”

Vakantiegangers nemen muggen mee

“Oorspronkelijk was het een probleem van bandenimporteurs en importeurs van bamboeplantjes”, zegt Knols. Maar nu is het probleem veel breder. “Het gaat echt over het Nederlandse publiek dat de muggen meeneemt”, vult Visser aan. De tijgermuggen liften mee met mensen die terugkomen van vakantie uit landen waar de insecten zich al gevestigd hebben, zoals Frankrijk, Spanje en Italië.

“Die muggen leggen eitjes bij iemand in de tuin en dan hebben we een uitbraak midden in een woonwijk”, aldus Knols. “De Europese Unie heeft dit hele probleem veel te laat aangepakt. En deze beesten stoppen niet bij de grens.”

Daarom komt er een moment waarop bestrijden geen zin meer heeft. Visser schat dat het binnen drie à vijf jaar zover zal zijn. “Maar dat we die mug hier hebben, wil nog niet betekenen dat we dan ook de virussen hebben die zo’n mug kan overdragen.”

Naast een mug moeten er voor het overdragen van virussen ook mensen zijn die de ziekte hebben, en die twee moeten “in een langere warme periode” bij elkaar komen, benadrukt Visser. “De temperatuur is voor de mug belangrijk, maar ook voor het virus.”